นกน้ำอพยพและนกประจำถิ่นในประเทศไทย จากข้อมูล Revised Checklist of Thai birds July 2022 ของสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST) ได้มีการสำรวจและจัดเก็บข้อมูลนกในประเทศไทย พบนกอพยพและนกประจำถิ่นในประเทศไทย 1,083 ชนิด โดยอยู่ในทะเบียน Thailand Red Data 1,009 ชนิด ซึ่งมีนกที่อยู่ในสถานภาพถูกคุกคาม (CR, EN, VU) ตามทะเบียนชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามของประเทศไทย (Thailand Red Data) จำนวน 171 ชนิด
– CR จำนวน 43 ชนิด
– EN จำนวน 58 ชนิด
– VU จำนวน 70 ชนิด
CR
- เป็ดก่า
- เป็ดดำหัวดำ
- เป็ดหงส์
- เหยี่ยวค้างคาว
- เหยี่ยวปลาใหญ่หัวเทา
- ไก่นวล
- ไก่ฟ้าหน้าเขียว
- นกเค้าใหญ่สีคล้ำ
- นกเงือกดำ
- นกเงือกปากย่น
- นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร
- นกเปล้าแดง
- นกแต้วแล้วเขียวเขมร
- นกแต้วแล้วท้องดำ
- นกแว่นสีน้ำตาล
- นกโจรสลัดเกาะคริสต์มาส
- นกกระเรียนไทย
- นกกระแตผีใหญ่
- นกกระแตผีชายหาด
- นกกระทาดงปักษ์ใต้
- นกกระสาใหญ่
- นกกระสาคอขาว
- นกกระสาคอขาวปากแดง
- นกกระสาปากเหลือง
- นกกะเต็นเฮอคิวลิส
- นกจู๋เต้นลาย
- นกชายเลนปากช้อน
- นกตะกราม
- นกตะกรุม
- นกน็อดดี้
- นกนางนวลแกลบแม่น้ำ
- นกนางนวลแกลบจีน
- นกนางนวลแกลบท้องดำ
- นกบู๊บบี้สีน้ำตาล
- นกปรอดแม่พะ นกปรอดแม่ทะ
- นกปรอดดำปีกขาว
- นกปากกบยักษ์
- นกฟินฟุต
- นกหัวขวานเขียวท้องลาย
- นกหัวขวานหัวเหลือง
- พญาแร้ง
- อีแร้งเทาหลังขาว
- อีแร้งสีน้ำตาลหัวดำ
EN
- เป็ดปากยาวข้างลาย
- เหยี่ยวดำ
- เหยี่ยวหงอนสีน้ำตาลท้องขาว
- ไก่จุก
- ไก่ฟ้าหางลายขวาง
- นกเค้าแดง
- นกเค้าหน้าผากขาว
- นกเงือกคอแดง
- นกเงือกหัวแรด
- นกเงือกหัวหงอก
- นกเดินดงหัวน้ำตาลแดง
- นกเปล้าเล็กหัวเทา
- นกเปล้าใหญ่
- นกเปล้าหน้าแดง
- นกแก้วโม่ง
- นกแต้วแล้วแดงมลายู
- นกแต้วแล้วใหญ่หัวสีน้ำเงิน
- นกแต้วแล้วยักษ์
- นกแว่นภูเขา
- นกโพระดกหลากสี
- นกไต่ไม้ใหญ่
- นกไต่ไม้สีสวย
- นกกระจ้อยคอดำ
- นกกระติ๊ดหัวขาว
- นกกระทาดงจันทบูรณ์
- นกกระทาสองเดือย
- นกกระปูดนิ้วสั้น
- นกกะเต็นขาวดำใหญ่
- นกกะรางหางแดง
- นกกางเขนดงหางแดง
- นกกาน้อยแถบปีกขาว
- นกกาฝากอกแดง
- นกกินแมลงปากหนา
- นกกินแมลงหัวสีคล้ำ
- นกกินแมลงหูขาว
- นกกินปลีแดง
- นกขมิ้นขาว
- นกขี้เถ้าลายขวาง
- นกขุนแผนตะโพกสีน้ำตาล
- นกขุนแผนท้ายทอยแดง
- นกจับแมลงอกสีน้ำตาล
- นกจุนจู๋ท้องเทา
- นกชนหิน
- นกทะเลขาเขียวลายจุด
- นกนางนวลแกลบสีกุหลาบ
- นกปากกบปักษ์
- นกปากช้อนหน้าดำ
- นกปีกแพรสีม่วง
- นกพรานผึ้ง
- นกมุดน้ำ
- นกมุ่นรกคอแดง
- นกยูง
- นกหกใหญ่
- นกหัวโตมลายู
- นกหัวขวานสามนิ้วหลังสีไพล
- นกอัญชันหางดำ
- นกอินทรีปีกลาย
- นกอินทรีหัวไหล่ขาว
VU
- เป็ดดำหัวสีน้ำตาล
- เป็ดหางยาว
- เหยี่ยวเล็กตะโพกขาว
- เหยี่ยวปลาเล็กหัวเทา
- นกเขนน้อยคิ้วขาว
- นกเขนน้อยปีกดำ
- นกเขนน้อยหัวดำ
- นกเค้าป่าหลังจุด
- นกเงือกกรามช้างปากเรียบ
- นกเงือกสีน้ำตาล
- นกเงือกสีน้ำตาลคอขาว
- นกเดินดงอกเทา
- นกเปล้าขาเหลือง
- นกแต้วแล้วพันธุ์จีน
- นกแสกทุ่งหญ้า
- นกแอ่นท้องลาย
- นกโกโรโกโส
- นกกระแตหาด
- นกกระจอกชวา
- นกกระจิ๊ดคิ้วดำท้องขาว
- นกกระทาดงมลายู
- นกกระทุง
- นกกระสาแดง
- นกกรีดน้ำ
- นกกะเต็นน้อยแถบอกดำ
- นกกะเต็นสร้อยคอสีน้ำตาล
- นกกะรางอกลาย
- นกกะลิงเขียดหางหนาม
- นกกางเขนน้ำหลังดำ
- นกกินแมลงคอดำ
- นกกินแมลงตะโพกแดง
- นกกินแมลงหัวแดงใหญ่
- นกขัติยา
- นกคอสามสี
- นกจับแมลงคอสีฟ้าสด
- นกจับแมลงป่าโกงกาง (นกจับแมลงป่าชายเลน)
- นกจับแมลงอกเทา
- นกจับแมลงอกแดง
- นกจับแมลงอกสีน้ำตาลอ่อน
- นกจับแมลงอกสีส้ม
- นกจาบปีกอ่อนอกเหลือง
- นกจุนจู๋หัวสีตาล
- นกจู๋เต้นเขาหินปูน
- นกจู๋เต้นตีนใหญ่
- นกช้อนหอยขาว นกกุลา
- นกชาปีไหน
- นกน็อตใหญ่
- นกนางแอ่นทรายสีน้ำตาล
- นกปรอดสีคล้ำใต้คอเหลือง
- นกปรอดหงอนหลังลาย
- นกปากซ่อมพง
- นกปากนกแก้วคิ้วดำ
- นกปากนกแก้วหางสั้น
- นกปีกสั้นสีน้ำเงิน
- นกพงนาพันธุ์แมนจูเรีย
- นกพญาไฟเล็กคอดำ
- นกพิราบเขาสูง
- นกยางจีน
- นกลุมพูแดง
- นกสาลิกาเขียวหางสั้น
- นกหว้า
- นกหัวขวานใหญ่สีเทา
- นกหัวขวานด่างท้องน้ำตาลแดง
- นกอ้ายงั่ว
- นกอินทรีดำ
- นกอินทรีหัวนวล (นกอินทรีหัวสีนวล)
- นกอีแพรดคิ้วขาว
- นกอีแพรดอกลาย
- นกอีก๋อยตะโพกสีน้ำตาล
- ห่านคอขาว (ห่านเทาปากดำ)
———————————————————————————————————————————–
นกน้ำอพยพ (Migratory Waterbirds)
นกน้ำอพยพและนกประจำถิ่นในประเทศไทยประมาณ 1,083 ชนิด สามารถจำแนกเป็นนกน้ำตามอนุกรมวิธาน (Taxonomy group) และพฤติกรรมการอพยพย้ายถิ่นตามช่วงฤดูกาล โดยในเส้นทางการบิน EAAFP มีการสำรวจและจำแนกนกน้ำใน Annex I จำนวน 22 วงศ์ ได้แก่
- วงศ์นกอ็อก (Alcidae) ไม่พบในไทย
- วงศ์นกเป็ดน้ำ (Anatidae)
- วงศ์นกยาง (Ardeidae)
- วงศ์นกหัวโต (Charadriidae)
- วงศ์นกกระสา (Ciconiidae)
- วงศ์นกลูน (Gaviidae) ไม่พบในไทย
- วงศ์นกแอ่นทุ่ง (Glareolidae)
- วงค์นกกระเรียน (Gruidae)
- วงศ์นกพรานหอย (Haematopodidae)
- วงศ์นกฟินฟุต (Heliornithidae)
- วงศ์นกพริก-นกอีแจว (Jacanidae)
- วงศ์นกนางนวล (Laridae)
- วงค์นกโต้คลื่น (Oceanitidae) ไม่พบในไทย
- วงค์นกกระทุง (Pelecanidae)
- วงค์นกกาน้ำ (Phalacrocoracidae)
- วงค์นกเป็ดผี (Podicipedidae)
- วงค์นกจมูกหลอด (Procellarridae)
- วงค์นกอัญชัน (Rallidae)
- วงศ์นกตีนเทียน (Recurvirostridae)
- วงศ์นกชายเลน (Scolopacidae)
- วงศ์นกสกัว (Stercorariidae)
- วงค์นกช้อนหอย (Threskiornithidae)
ซึ่งจากการจำแนกพบนกน้ำ (Waterbirds) จำนวน 203 ชนิด และเมื่อจำแนกตามพฤติกรรมการอพยพพบนกน้ำอพยพ (Migratory Waterbirds) จำนวน 144 ชนิด ซึ่งอยู่ในสถานภาพถูกคุกคามของ Thailand Red Data (CR, EN, VU) จำนวน 20 ชนิด
- CR จำนวน 8 ชนิด
- EN จำนวน 2 ชนิด
- VU จำนวน 10 ชนิด
| ชื่อ | ชื่อวิทยาศาสตร์ | Thailand Red Data | IUCN Red List |
| เป็ดดำหัวดำ | Aythya baeri | CR | CR |
| นกโจรสลัดเกาะคริสต์มาส | Fregata andrewsi | CR | CR |
| นกกระสาปากเหลือง | Mycteria cinerea | CR | EN |
| นกชายเลนปากช้อน | Calidris pygmaea | CR | CR |
| นกตะกราม | Leptoptilos dubius | CR | EN |
| นกน็อดดี้ | Anous stolidus | CR | LC |
| นกฟินฟุต | Heliopais personatus | CR | EN |
| นกนางนวลแกลบแม่น้ำ | Sterna aurantia | CR | VU |
| นกทะเลขาเขียวลายจุด | Tringa guttifer | EN | EN |
| นกปากช้อนหน้าดำ | Platalea minor | EN | EN |
| เป็ดดำหัวสีน้ำตาล | Aythya nyroca | VU | NT |
| นกกรีดน้ำ | Rynchops albicollis | VU | EN |
| นกน็อตใหญ่ | Calidris tenuirostris | VU | EN |
| นกปากซ่อมพง | Gallinago nemoricola | VU | VU |
| นกยางจีน | Egretta eulophotes | VU | VU |
| นกอีก๋อยตะโพกสีน้ำตาล | Numenius madagascariensis | VU | EN |
| นกช้อนหอยขาว, นกกุลา | Threskiornis melanocephalus | VU | NT |
| นกกระสาแดง | Ardea purpurea | VU | LC |
| นกกระทุง | Pelecanus philippensis | VU | NT |
| นกกระแตหาด | Vanellus duvaucelii | VU | NT |
| EX | Extinct | สูญพันธุ์ | ชนิดพันธุ์ที่สูญพันธ์ไปแล้ว โดยมีหลักฐานที่น่าเชื่อถือเกี่ยวกับการตายของชนิดพันธุ์นี้ตัวสุดท้าย |
| EW | Extinct in the Wild | สูญพันธุ์ในธรรมชาติ | ชนิดพันธุ์ที่ไม่มีรายงานว่าพบอาศัยอยู่ในถิ่นที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติ |
| CR | Critically Endangered | ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง | ชนิดพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการสูญพันธุ์จากพื้นที่ธรรมชาติในขณะนี้ |
| EN | Endangered | ใกล้สูญพันธุ์ | ชนิดพันธุ์ที่กำลังอยู่ในภาวะอันตรายที่ใกล้จะสูญพันธุ์ไปจากโลกหรือสูญพันธุ์ไปจากแหล่งที่มีการกระจายพันธุ์อยู่ ถ้าปัจจัยต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุให้เกิดการสูญพันธุ์ยังดำเนินต่อไป |
| VU | Vulnerable | มีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ | ชนิดพันธุ์ที่เข้าสู่ภาวะใกล้สูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้ ถ้ายังคงมีปัจจัยต่าง ๆ อันเป็นสาเหตุให้ชนิดพันธุ์นั้นสูญพันธุ์ |
| NT | Near Threatened | ใกล้ถูกคุกคาม | ชนิดพันธุ์ที่มีแนวโน้มอาจถูกคุกคามในอนาคตอันใกล้ เนื่องจากปัจจัยต่าง ๆ ยังไม่มีผลกระทบมาก |
| LC | Least Concern | เป็นกังวลน้อยที่สุด | ชนิดพันธุ์ที่ยังไม่อยู่ในภาวะถูกคุกคามและพบเห็นอยู่ทั่วไป |
| DD | Data Deficient | ข้อมูลไม่เพียงพอ | ชนิดพันธุ์ที่มีข้อมูลไม่เพียงพอที่จะวิเคราะห์ถึงความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์โดยตรงหรือโดยอ้อม ชนิดพันธุ์กลุ่มนี้มีความจำเป็นต่อการจัดหาความรู้เพิ่มเติมจากการศึกษาวิจัยในอนาคต |