หลักเกณฑ์/แบบประเมิน
หลักเกณฑ์การจำแนกพื้นที่ OECMs ของประเทศไทย
หลักเกณฑ์ข้อที่ 1
เป็นพื้นที่ซึ่งอยู่นอกเขตพื้นที่คุ้มครอง เขตป่าอนุรักษ์ตามกฎหมายของประเทศไทย (The site is not a protected area)
- เป็นพื้นที่ซึ่งอยู่นอกเขตพื้นที่คุ้มครองหรือเขตป่าอนุรักษ์ตามกฎหมายของประเทศไทย
*พื้นที่คุ้มครอง (Protected Areas) ตามกฎหมายของประเทศไทย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
- อุทยานแห่งชาติ
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า
- วนอุทยาน
- พื้นที่คุ้มครองทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง
- ป่าชายเลนอนุรักษ์
- พื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม
- พื้นที่รักษาพันธุ์สัตว์ป่า/ที่รักษาพืชพันธุ์
- สวนพฤกษศาสตร์
- สวนรุกขชาติ
หลักเกณฑ์ข้อที่ 2
พื้นที่ที่จะเสนอเป็น OECMs มีข้อมูลเบื้องต้นแสดงให้เห็นถึงคุณค่า/ความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ (There is a reasonable likelihood that the site supports important biodiversity values)
- ด้านความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต (พืช สัตว์ จุลินทรีย์)
- ด้านระบบนิเวศ
- ด้านบริการจากระบบนิเวศ
หลักเกณฑ์ข้อที่ 3
พื้นที่ที่จะเสนอมีขอบเขตพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ชัดเจน (The site is a geographically defined area)
- มีแผนที่แสดงข้อมูลขอบเขตที่ชัดเจน
หลักเกณฑ์ข้อที่ 4
พื้นที่ที่จะเสนอมีข้อมูลว่าสามารถสนับสนุนให้เกิดคุณค่าความสำคัญต่อความหลากหลายทางชีวภาพ (The site is confirmed to support important biodiversity values)
- ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต (พืช สัตว์ จุลินทรีย์) ที่พบในพื้นที่
- เป็นพื้นที่ที่มีระบบนิเวศตามธรรมชาติ (nataral ecosystem) หรือระบบนิเวศซึ่งสามารถเป็นตัวแทนของพื้นที่ที่ควรได้รับการคุ้มครอง ฟื้นฟู อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในธรรมชาติหรือแหล่งที่อยู่อาศัย (In-situ conservation of biodiversity)
- พื้นที่เป้าหมายให้บริการจากระบบนิเวศ
หลักเกณฑ์ข้อที่ 5
โครงสร้างองค์กร หรือกลไกที่มีอยู่ช่วยให้เกิดการดูแลและบริหารจัดการพื้นที่ (Institutions or mechanisms exist to manage the site)
- โครงสร้างในการดูแล บริหารจัดการพืนที่อยู่ในรูปแบบ
- จัดการโดยหน่วยงานรัฐ
- จัดการโดยชุมชนท้องถิ่น/กลุ่มชาติพันธุ์
- จัดการโดยปัจเจกบุคคล (individual) องค์กร บริษัทเอกชน
- จัดการร่วมกันหลายฝ่าย (co-management)
หลักเกณฑ์ข้อที่ 6
การดูแลและการบริหารจัดการพื้นที่มุ่งเน้นการอนุรักษ์คุณค่าของความหลากหลายทางชีวภาพในถิ่นที่อยู่อาศัย (Management of the site achieve or are expected to achieve the in situ conservation of important biodiversity values)
- วัตถุประสงค์ของการบริหารจัดการพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์/อนุรักษ์โดยอ้อม
- ผลการดำเนินการตามโครงสร้างหรือกลไกการดูแลและบริหารจัดการพื้นที่ที่จัดตั้งขึ้นตามหลักเกณฑ์ข้อ 5
- การบริหารจัดการ (Managed) เพื่อสร้างผลลัพธ์ในเชิงบวก (Positive outcome)
หลักเกณฑ์ข้อที่ 7
คุณค่าความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพได้รับการอนุรักษ์ในถิ่นที่อยู่อาศัยในระยะยาว (In-situ conservation of important biodiversity values is expected to be for the long term)
- มีการระบุปัญหา/ภัยคุกคามที่เกิดขึ้นในพื้นที่ที่ส่งผลต่อความหลากหลายทางชีวภาพและบริการจากระบบนิเวศ
- มีเครื่องมือ/วิธีการในการป้องกัน แก้ไขปัญหาหรือภัยคุกคาม
- ได้รับการสนับสนุนจากภายนอกเพื่อรับมือกับปัญหาหรือส่งเสริมให้เกิดการอนุรักษ์ในถิ่นที่อยู่อาศัยในระยะยาว
- ประสิทธิภาพในการจัดการต่อปัญหาหรือภัยคุกคามในปัจจุบันและ/หรืออนาคต
- ความยั่งยืนในระยะยาว
หลักเกณฑ์ข้อที่ 8
การดูแลและการบริหารจัดการให้ความสำคัญกับความเสมอภาคเท่าเทียม (Management arrangements address equity considerations)
- กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่ มีบทบาทและมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเพื่อดูแลและการบริหารจัดการพื้นที่
แบบประเมินเบื้องต้นสำหรับพื้นที่ที่มีศักยภาพ
เป็นพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกเขตพื้นที่คุ้มครอง (OECMs)
เอกสารการประเมินเบื้องต้นสำหรับพื้นที่ที่มีศักยภาพเป็นพื้นที่ OECMs ฉบับนี้ พัฒนาขึ้นบนพื้นฐานของคู่มือ Site-level tool for identifying other effective area-based conservation (OECMs) ซึ่งจัดทำขึ้นโดย IUCN (2023) ร่วมกับข้อเสนอแนะข้อคิดเห็นจากการประชุมกลุ่มย่อยผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ซึ่งประกอบด้วยหน่วยงานภาครัฐ ภาคประชาสังคม/องค์กรพัฒนาเอกชน ภาคการศึกษา/นักวิชาการ และภาคเอกชน แบบประเมินประกอบด้วยหลักเกณฑ์ 8 ข้อ โดยพื้นที่ที่มีศักยภาพเป็นพื้นที่ OECMs จะต้องมีข้อมูลสนับสนุนตามหลักเกณฑ์ทั้งหมด