ชนิดพันธุ์ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ
- นกเงือก เช่น นกกก (Buceros bicornis) นกแก๊ก (Anthracoceros albirostris) นกเงือกคอแดง (Aceros nipalensis) และนกเงือกกรามช้าง (Rhyticeros undulatus) สามารถพบได้ในระบบนิเวศภูเขา เนื่องจากนกเงือกเป็นสัตว์ที่ต้องการโพรงรังจากต้นไม้ใหญ่ กินผลไม้เป็นหลัก และทำหน้าที่ในการกระจายเมล็ดด้วย นกเงือกจึงมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ
ในด้านความสมบูรณ์ของโครงสร้างป่า - กวางผา (Nemorhaedus evansi) เป็นสัตว์ที่หากินบนที่ราบสูงที่เป็นภูเขาหรือหน้าผาที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเลตั้งแต่ ๑,๐๐๐-๔,๐๐๐ เมตร ทำให้สามารถพบเห็นกวางผาได้บนดอยทางภาคเหนือของประเทศไทยเท่านั้น เช่น อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย ฯลฯ ทั้งนี้ มีความเชื่อเกี่ยวกับกวางผาของชาวมูเซอที่ดอยม่อนจองว่าเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ของเทวดา สามารถหายตัวได้ จากความแคล่วคล่องว่องไวกระโดดไปมาบนผาสูง กวางผา จึงถูกขนานนามว่า “ม้าเทวดา” ขณะเดียวกันกวางผาต้องเผชิญกับการล่าทำให้มีสถานภาพเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ เพราะมนุษย์อีกกลุ่มเชื่อว่า กระดูกสามารถนำไปทำยารักษาโรคได้ กวางผาจึงจัดเป็น Flagship species ของระบบนิเวศภูเขา ที่ควรต้องมีการศึกษาและอนุรักษ์ไว้
- เลียงผา (Capricornis spp.) เป็นสัตว์ที่อาศัยและหากินอยู่ตามภูเขาที่มีหน้าผาสูงชัน ซึ่งปกคลุมไปด้วยป่าทึบ หรือหน้าผาหินที่มีต้นไม้มีหนามและมีไม้พุ่มรกทึบเป็นไม้พื้นล่าแม้เลียงผาจะมีความคล่องแคล่วว่องไว แต่ก็ถูกล่าจากมนุษย์อย่างหนักเพื่อเอาเนื้อหาขายหรือกินเป็นอาหาร ส่วนหัวและเขานำมาใช้ประดับบ้าน ตลอดจนเอาอวัยวะบางส่วน โดยเฉพาะกะโหลกศีรษะมาผลิตน้ำมันเพื่อรักษาโรคไขข้ออักเสบและกระดูกตามความเชื่อของชาวบ้าน เลียงผาจึงเป็น Flagship species อีกชนิดหนึ่งของระบบนิเวศภูเขา
ชนิดพันธุ์ที่มีความสำคัญในการนำมาใช้ประโยชน์
พืชที่พบในระบบนิเวศภูเขาหลายชนิดมีความสวยงามและนิยมนำมาเพาะเลี้ยงเป็นไม้ประดับตกแต่ง เช่น กุหลาบพันปี (Rhododendron spp.) กล้วยไม้ในสกุลรองเท้านารี (Paphiopedilum spp.) กล้วยไม้ ในสกุล Cymbidium และกล้วยไม้ในสกุล Dendrobium เป็นต้น
นอกจากการใช้ประโยชน์โดยทางตรงแล้ว ความสวยงามโดดเด่นและความหลากหลายของทั้งพันธุ์พืชและนกในระบบนิเวศภูเขา ทำให้เกิดคุณค่าการใช้ประโยชน์ทางอ้อมที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวและกิจกรรมนันทนาการ ดังจะเห็นได้จากภูเขาหลายแห่ง เช่น ดอยอินทนนท์ ดอยเชียงดาว ภูกระดึง เป็นแหล่งท่องเที่ยว ที่นักท่องเที่ยวนิยมไปชมความงามของพันธุ์พืชและเป็นจุดหมายปลายทางของนักดูนกหลายคน