“ธาราทุม” พืชวงศ์กระดังงาชนิดใหม่ของโลก จาก จ. สุราษฎร์ธานี
ค้นพบ “ธาราทุม” พืชวงศ์กระดังงาชนิดใหม่ของโลก โดย ดร.ฉัตรธิดา วิยา นักอนุกรมวิธานพืช องค์การสวนพฤกษศาสตร์ ได้ร่วมกันค้นพบพืชชนิดใหม่ของโลกในวงศ์กระดังงา (Annonaceae) จากจังหวัดสุราษฎร์ธานี ร่วมกับทีมวิจัย นำโดย รองศาสตราจารย์ ดร.ธนวัฒน์ เชาวสกู ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ดร.อานิสรา ดำทองดี นักวิจัยหลังปริญญาเอก นายอรุณ สินบำรุง นายพรธวัช เฉลิมวงศ์ นายผดุงศักดิ์ เสือแก้ว นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช รองศาสตราจารย์ ดร.สุธีร์ ดวงใจ ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ นางสาวหทัยชนก จงสุข นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ กรมส่งเสริมการเกษตร มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า 𝑆𝑎𝑔𝑒𝑟𝑎𝑒𝑎 𝑚𝑢𝑙𝑡𝑖𝑜𝑣𝑢𝑙𝑎𝑡𝑎 Wiya, Sinbumr. & Chaowasku ได้รับการประเมินสถานภาพเบื้องต้นว่ามีสถานะใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (Critically Endangered; CR)
“ธาราทุม” หรือ “กะโมกน้ำ” ชื่อท้องถิ่น “ปิ๊ตัน” จัดอยู่ในสกุลกะโมกเขา (𝑆𝑎𝑔𝑒𝑟𝑎𝑒𝑎) มีลักษณะเด่นคือ เป็นไม้ต้นขนาดกลาง สูงได้ถึง 18 เมตร ดอกออกเป็นช่อ กลีบดอกมีสีครีมถึงเหลืองอ่อน ผลเป็นผลกลุ่ม ผลย่อยมีขนาดค่อนข้างใหญ่ เมื่อสุกมีสีเขียวอมเหลือง มีเมล็ดจำนวนมาก เรียงตัว 2 แถว อนึ่ง ต้นธาราทุมมีนิเวศวิทยาที่โดดเด่นไม่เหมือนพืชชนิดอื่นในสกุลเดียวกัน กล่าวคือ พบขึ้นอยู่ใกล้ชายฝั่งแม่น้ำตาปี ในอำเภอเคียนซา จังหวัดสุราษฎร์ธานี ซึ่งในแต่ละปีพื้นที่ดังกล่าวจะถูกน้ำท่วมต่อเนื่องเป็นระยะเวลาประมาณ 6 เดือน จึงเป็นที่มาของชื่อ (ธารา-สายน้ำ ทุม-ต้นไม้) โดยผลย่อยของธาราทุมจะสุกในช่วงเริ่มต้นฤดูน้ำหลาก ราวเดือนตุลาคม สันนิษฐานว่าเมื่อผลสุกหล่นลงไปในน้ำ กระแสน้ำจะช่วยพัดพาไปยังพื้นที่ ๆ เหมาะสมต่อการกระจายพันธุ์ นอกจากนี้การที่ผลแช่อยู่ในน้ำยังช่วยให้เปลือกผลอ่อนนิ่มและย่อยสลายได้ง่ายขึ้น ส่วนคำระบุชนิด “𝑚𝑢𝑙𝑡𝑖𝑜𝑣𝑢𝑙𝑎𝑡𝑎” มีความหมายว่า “มีออวุลจำนวนมาก” สะท้อนลักษณะสำคัญของพืชชนิดใหม่นี้ที่มีออวุล 19–20 อันต่อรังไข่ ซึ่งมีมากสุดเท่าที่เคยมีรายงานในสกุลนี้ (5–12 อันต่อรังไข่)

สามารถศึกษางานวิจัยเพิ่มเติมได้ที่
- Chattida Wiya, Aroon Sinbumroong, Anissara Damthongdee, Porntawat Chalermwong, Padungsak Suekaew, Sutee Duangjai, Hathaichanok Jongsook and Tanawat Chaowasku. 2025. Molecular Phylogenetic Analyses of Winitiinae (Annonaceae) shed light on the Evolution of Floral Sex, with A New Species of Sageraea from southern Thailand. Plant Systematics and Evolution. 311, 14. DOI: doi.org/10.1007/s00606-025-01940-7 [07 July 2025]
ขอขอบคุณแหล่งที่มาของข้อมูล เพจ องค์การสวนพฤกษศาสตร์