ทรงคุ้มครองพรรณไม้

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงประกอบพระราชกรณียกิจนานัปการเพื่อสนองพระบรมราโชบายในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อเสด็จฯ ไปทรงงาน ณ พื้นที่แห่งใด จะทรงให้ความสนพระราชหฤทัยในธรรมชาติรอบพระวรกายอยู่เสมอ ด้วยทรงทราบดีว่าในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติและสมดุลแห่งธรรมชาติเริ่มเกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่เสื่อมโทรมลงอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งป่าพรรณพืชของไทยได้ถูกคุกคามอย่างหนักและต่อเนื่อง จึงเป็นเรื่องที่น่าวิตกอย่างยิ่ง เพราะป่าอันเป็นแหล่งกำเนิดแห่งน้ำและความอุดมสมบูรณ์มีคุณค่าอนันต์แก่ทุกชีวิตกำลังเข้าสู่สภาวะวิกฤติ อันจะเกิดผลกระทบโดยตรงต่อทุกชีวิตอย่างใหญ่หลวง ในขณะที่ทรัพยากรธรรมชาติอันทรงคุณค่านานาชนิดยังไม่ได้มีการศึกษาหาประโยชน์อย่างยั่งยืนกันอย่างจริงจัง

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สนับสนุนให้มีการอนุรักษ์ฟื้นฟูพื้นที่ป่าไม้และพันธุ์ไม้นานาพันธุ์ตลอดมา จนเป็นที่ประจักษ์เลื่องลือกันโดยทั่วไปไกลถึงต่างประเทศ บริษัท Black and Flora Ltd. ประเทศอังกฤษ ซึ่งได้ผสมกล้วยไม้สายพันธุ์ Cattleya Bow Bells และ Cattleya O’brieniana var. alba ได้ลูกผสมที่มีความสวยงามมากเป็นพิเศษและจดทะเบียนไว้ภายใต้ชื่อพันธุ์ว่า Exquisite เมื่อปี 2501 เมื่อนำเข้าประกวดก็ได้รับรางวัลยอดเยี่ยม A.M./RHS. จาก  The Royal Horticulture Society แห่งประเทศอังกฤษ จึงมีการขอพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธย ใช้เรียกชื่อกล้วยไม้พันธุ์ดังกล่าวว่า “แคทลียาควีนสิริกิติ์” ภายหลังได้มีการปรับปรุงและคัดพันธุ์ที่ทนร้อนมาปลูกในประเทศไทย เรียกชื่อสายพันธุ์ว่า Diamond Crown และได้รับรางวัลยอดเยี่ยม A.M./RSPC. จากสมาคมพฤกษชาติแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์อีกด้วย (วารสารอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ปีที่ 2 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2547 เขียนโดย ดร.วีระชัย ณ นคร)

แคทลียาควีนสิริกิติ์ Cattleya ‘Queen Sirikit’

 (สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พรรณพืชและพรรณสัตว์ในพระนาม, 2561)
รายละเอียดเอกสารเพิ่มเติม…

นอกจากนี้ พรรณไม้ที่ได้รับพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธย ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พันปีหลวง นั้น มีอีก 5 ชนิด ได้แก่ โมกราชินี
(โมกสิริกิติ์) และมหาพรหมราชินี รวมถึง บัวควีนสิริกิติ์ กุหลาบควีนสิริกิติ์ และดอนญ่าควีนสิริกิติ์ ซึ่งมีที่มาจากการที่นักวิจัยทางพฤกษศาสตร์ชาวต่างประเทศได้พัฒนาสายพันธุ์

บัวควีนสิริกิติ์ Nymphaea ‘Queen Sirikit’

บัวลูกผสมที่เกิดจากการผสมพันธุ์โดยใช้บัวเขตอบอุ่นพันธุ์เพอรี่ส์ไฟรโอปอล (Perry’s Fire Opal) เป็นต้นแม่ และใช้บัวผันพันธุ์นางกวักฟ้าเป็นต้นพ่อ ได้ลูกผสมที่มีกลีบดอก 2 สี คือส่วนปลายกลีบดอกมีสีม่วงโคนกลีบดอกมีสีขาว ส่วนกลีบเลี้ยงมีสีขาวอมเขียว โดยนายไพรัตน์ ทรงพานิช นักวิชาการ จากกรมวิชาการเกษตร สีดอกของบัวลูกผสมมีสีม่วงซึ่งถือว่าเป็น สีใหม่ที่ยังไม่เคยปรากฏมาก่อนในสายพันธุ์บัวเขตอบอุ่น สมาคม พฤกษศาสตร์ในพระบรมราชินูปถัมภ์ จึงได้ขอพระราชทานพระราชานุญาต ใช้ชื่อว่า “บัวควีนสิริกิติ์” เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ “พระมารดาแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ” เมื่อปี พ.ศ. 2553 (สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พรรณพืชและพรรณสัตว์ในพระนาม, 2561)

กุหลาบควีนสิริกิติ์ Rosa ‘Queen Sirikit’

กุหลาบลูกผสมระหว่างกุหลาบพันธุ์ Konigin der Rosen และ Golden Giant ซึ่งลูกผสมใหม่เรียกเป็นสายพันธุ์ Perr Gynt ได้รับรางวัลชนะเลิศในการประกวดกุหลาบที่กรุง Belfast เมื่อปี พ.ศ. 2513 นาย Andre Hendricx ชาวเบลเยี่ยม ผู้อำนวยการเรือน กุหลาบ Grandes Roseraiea Du Val De Loire ประเทศฝรั่งเศส จึงได้ขอพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธย “ควีนสิริกิติ์” เป็นชื่อกุหลาบพันธุ์นี้ เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2514 เอกสารนี้มีคำ บรรยายตอนหนึ่งว่า “ดุจพระราชินีแห่งประเทศไทย ผู้ทรงพระสิริโฉม เป็นเสน่ห์แบบตะวันออกที่เหนือตะวันตก” นิยมใช้เป็นต้นพันธุ์สำหรับ ผลิตลูกผสมพันธุ์ใหม่ ๆ (สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พรรณพืชและพรรณสัตว์ในพระนาม, 2561)

ดอนญ่าควีนสิริกิติ์ Mussaenda philippica ‘Queen Sirikit’

ดอนญ่าลูกผสมระหว่าง Mussaenda Dona Luz Mag Say Say กับ Mussaenda philippica var. aurora Sulit ซึ่งมหาวิทยาลัยฟิลิปปินส์ได้ผสมขึ้น และขอพระราชทาน พระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธย “ควีนสิริกิติ์” เป็นชื่อดอนญ่า พันธุ์ใหม่ ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี เสด็จพระราชดำเนินเยือนสาธารณรัฐ ฟิลิปปินส์ ในปี พ.ศ. 2526 (สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พรรณพืชและพรรณสัตว์ในพระนาม, 2561)

โมกราชินี Wrightia sirikitiae D. J. Middleton & Santisuk

คำระบุชนิด “sirikitiae” ตั้งเพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี ไดัรับการ ตีพิมพ์ลงในวารสาร Thai Forest Bulletin (Botany) เล่มที่ 29 หน้า 1-4 ปี พ.ศ. 2554 (ค.ศ. 2001) จากพรรณไม้ต้นแบบ Middleton & Wongprasert 579 (holotype: A; isotypes: AAU, BKF, E, K, L, MO, NY, TCD) ที่เก็บจากวัดพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

มหาพรหมราชินี Mitrephora sirikitiae Weerasooriya, Chalermglin & R. M. K. Saund

คำระบุชนิด “sirikitiae” ตั้งเพื่อเทิดพระเกียรติเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี ไดัรับการ ตีพิมพ์ในวารสาร Nordic Journal of Botany เล่ม 24 ฉบับที่ 2 หน้า 201-206 ปี พ.ศ. 2551 (ค.ศ. 2004) จากพรรณไม้ ต้นแบบ Chalermglin 460505 (holotype: QBG; isotypes: AAU, BK, BKF, C, CMU, HKU, K, L, TISTR) ที่เก็บจากอุทยานแห่งชาติน้ำตกแม่สุรินทร์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน

สำหรับผู้ที่สนใจท่านสามารถอ่านเนื้อหาหัวข้อ

น้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ “พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ” ตอนที่ 1

และสามารถอ่านข้อมูล สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง “พระมารดาแห่งความหลากหลายทางชีวภาพของไทย”

#onepthailand #chmthailand #สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง #พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ